Զուգահեռ ուղիղներ

Աշխատանք «Մեղուն ու մարդը» տեքստի շուրջ

1. Կարդում ենք Ղազարոս Ազայանի «Մեղուն ու մարդը» ստեղծագործությունը:

Մեղուն մեկ անգամ հարցրեց իր տիրոջը.
— Քո կենդանիներից ո՞րն է ամենից օգտակարը:
— Գիտեմ, դու երևի կարծում ես, թե ամենից օգտակարը դու ես, բայց սխալվում ես, — պատասխանեց տերը:
— Ինչպե՞ս, տեր, ո՞րն է այն կենդանին, որ ինձանից ավելի օգտակար է:
— Ոչխարը:
— Այդ հաշիվ չէ, տեր. ոչխարը ինձ հասակակից չէ: Նա մի ահագին կենդանի է, իսկ ես մի միջատ եմ: Դու պետք է ինձ իմ ընկերների հետ համեմատես:
— Շատ բարի. շերամը քեզ պես փոքր է, բայց քեզանից շատ օգուտ է տալիս:
— Շերամը ո՞րն է:
— Շերամն այն իմաստուն որդն է, որ մեզ համար աննման քնքուշ մետաքս է շինում:
— Հա՜, իմացա, այդ այն շատակեր ճիճուն չէ՞, որին անդադար կերակրում եք թթան տերևներով:
— Նա ինքն է:
— Բայց գիտե՞ս, տեր, նրա չափ որ մեզ էլ կերակրեք, մենք մեղրի տեղ ոսկի կշինենք ձեզ համար: Դուք ոչ մի կենդանի չունեք, որ իր կերակուրը մեզ նման ինքը լինի շինելիս և ուրիշներին էլ բաժին լինի տալիս: Այնպես չէ՞, պարոնս:
— Այո, այդ կողմից դու ուղիղ ես. մենք դեպի ձեզ շատ ապերախտ ենք, որովհետև բոլորովին անխնամ ենք թողնում ձեզ…
Մեղուն ուրախացավ տիրոջ պատասխանիցը և թռավ նստեց վարդենու վրա:

2. Վերլուծում ենք ստեղծագործությունը: Ո՞րն էր առակի ասելիքը, եզրակացությունը:

Այս առակի ասելիքը այն է, որ պետք է հարգել քո շրջապատը, համեմատել այն հավասար ուժերի հետ:

3. Տեքստից դուրս ենք հանում գոյականներ, ածականներ, դերանուններ:

Գոյականներ
Ածականներ
Դերանուններ

Մեղուն մեկ անգամ հարցրեց իր տիրոջը.
— Քո կենդանիներից ո՞րն է ամենից օգտակարը:
— Գիտեմ, դու երևի կարծում ես, թե ամենից օգտակարը դու ես, բայց սխալվում ես, — պատասխանեց տերը:
— Ինչպե՞ս, տեր, ո՞րն է այն կենդանին, որ ինձանից ավելի օգտակար է:
— Ոչխարը:
— Այդ հաշիվ չէ, տեր. ոչխարը ինձ հասակակից չէ: Նա մի ահագին կենդանի է, իսկ ես մի միջատ եմ: Դու պետք է ինձ իմ ընկերների հետ համեմատես:
— Շատ բարի. շերամը քեզ պես փոքր է, բայց քեզանից շատ օգուտ է տալիս:
— Շերամը ո՞րն է:
— Շերամն այն իմաստուն որդն է, որ մեզ համար աննման քնքուշ մետաքս է շինում:
— Հա՜, իմացա, այդ այն շատակեր ճիճուն չէ՞, որին անդադար կերակրում եք թթան տերևներով:
— Նա ինքն է:
— Բայց գիտե՞ս, տեր, նրա չափ որ մեզ էլ կերակրեք, մենք մեղրի տեղ ոսկի կշինենք ձեզ համար: Դուք ոչ մի կենդանի չունեք, որ իր կերակուրը մեզ նման ինքը լինի շինելիս և ուրիշներին էլ բաժին լինի տալիս: Այնպես չէ՞, պարոնս:
— Այո, այդ կողմից դու ուղիղ ես. մենք դեպի ձեզ շատ ապերախտ ենք, որովհետև բոլորովին անխնամ ենք թողնում ձեզ…
Մեղուն ուրախացավ տիրոջ պատասխանիցը և թռավ նստեց վարդենու վրա:

4. Բնութագրում ենք դրանցից մի քանիսը:

Օրինակներ՝
Մեղուն՝ հասարակ գոյական, իրանիշ, եզակի թիվ, որոշյալ առում, ուղղական հոլով, ի արտաքին հոլովում
Իմաստուն՝ որակական ածական, դրական աստիճան

Գոյական	Տեսակներ	Թիվ	Հոլով	Հոլովում	Առում	Հոդ
շերամը	իրանիշ, շնչավոր, հասարակ, նյութական	եզակի	ուղղական	-ի	որոշյալ	-ը
օգուտ	իրանիշ, անշունչ, հասարակ, վերացական	եզակի	հայցական	-ի	անորոշ	չունի
տերևներով	իրանիշ, անշունչ, հասարակ, նյութական	հոգնակի	գործիական	-ի	չունի	չունի
կերակուրը	իրանիշ, անշունչ, հասարակ, նյութական	եզակի	ուղղական	-ի	որոշյալ	-ը
վարդենու	իրանիշ, անշունչ, հասարակ, նյութական	եզակի	սեռական	-ու	չունի	չունի

Ածական	Տեսակը	Համեմատության աստիճան
ամենից օգտակարը	որակական	գերադրական
իմաստուն	որակական	դրական
քնքուշ	որակական	դրական
շատակեր	որակական	դրական
ուղիղ	որակական	դրական

Դերանուն	Տեսակ
իր	անձնական
ո՞րն	հարցական
այդ	ցուցական
ոչ մի	ժխտական
ձեր	անձնական

Տարբերության խորանարդի բանաձև

Կատակում են լոռեցիները

Երբ 1919 թ.-ին Լոռեցիների հայրենակցական միությունը Հովհաննես Թումանյանին հրավիրել էր նրա 50-ամյա հոբելյանը նշելու, բանաստեղծը կատակում է. «Գնում եմ լոռեցիների քեֆին, շաշերը հավաքվել են»: Դուստրը՝ 12-ամյա Թամարը, արձագանքում է. «Դու ամենամեծ լոռեցին ես, ուրեմն դու ամենամեծ շաշն ես»: